Analiza brzine web sajtova u Bosni i Hercegovini

9. jula 2018 godine Google je pokrenuo tako zvani “The Speed update” sa kojim su najvili sljedeće: “Today we're announcing that starting in July 2018 page speed will be a ranking factor for mobile searches“.
Drugim riječima, Google nam je dao do znanja da je brzina stranice postaje ranking faktor za pretrage na mobilnim uređajima. Razlog za ovu odluku možemo samo nagađati, ali se predpostavlja da je sve veća upotreba mobilnih uređaja za pretraživanje u odnosu na PC bila uzrok za ovaj update.

U isto vrijeme Google je predstavio besplatni alat za mjerenje brzine web sajtova PageSpeed Insights, koji omogućava da osim relevantnih elemenata za brzinu web sajta, korisnici dobiju i preporuke za optimizaciju elemenata kako bi unaprijedili ukupnu speed performance na istom.

Naravno nije nam cilj da sebe kao eksperte u ovom polju poredimo sa drugima, cilj nam je prikazati izgled rezultata, ali i ukazati da je u Bosni i Hercegovini moguće postići preporučene parametre u skladu sa zahtjevima današnjeg online poslovanja. Kolega Mensur je malo više o tome pisao u prethodnom blogu koji možete pročitati na našoj web stranici.

Prilikom izrade ove analize korišten je spomenuti Google-ov alat PageSpeed Insights, tabela sa listom domena i rezultatima sa linkom do dobijene analize kao potvrda iznesenih tvrdnji je dostupna ograničeno vrijeme na upit na naš e-mail info@optimizacija.ba sa napomenom u tekstu mail zašto želite koristiti podatke.

Prilikom analize smo prikupljali podatke i obrađivali za sljedeće parametre:

1. Performance – nam prikazuje ukupnu performansu web sajta prilikom analize brzine web sajta

2. First Contetful Paint (skraćeno FCP) – predstavlja potrebno vrijeme za prikaz prvog elementa kojeg korisnik vidi prilikom učitavanja web sajta,

3. Last Contentful Paint (skraćeno LCP) – odnosi vrijeme potrebno da se svi elementi web sajta učitaju i prikažu korisniku od momenta kada je krenulo učitavnje web sajta na uređaju,

4. Speed index -odnosi se na indeks brzine web sajta.

Iako su tri, prema Google-u, “Core Web Vitals” (osnovni web vitalni pokazatelji) već spomenuti LCP, First Input Delay (FID) i Cumulative Layout Shift (CLS), FID i CLS često puta za BiH nisu tačni, ili Google nema dovoljno volumena na analiziranom web sajtu da bi prikazao ove podatke ili ih prikazao tačno. Mišljenja smo da ovi rezultati mogu biti povezani i sa frekvencijom dolaska Google Crawlera na web sajt, ali to je neka druga tema.

Za odabir web sajtova za testiranje sam koristio metodu pretraživanja Google rezultata na relevantne ključne riječi, uzimajući u analizu najmanje 3 web sajta iz SERP-a. Pošto se radi uglavnom o prvim web sajtovima u prikazima rezultata pretraživanja to bi značilo da su oni po svojoj kvaliteti, kada govorimo o brzini web sajta, bolji u BiH.

U januaru 2024 godine sam obradio 400 web sajtova sa .ba domenom, potkrala mi se greška gdje sam imao dvije domene sa .com na listi. Cilj je bio da analiziramo uzorak od 3% od ukupnog broja web sajtova u Bosni i Hercegovini (posljednji podataka oko 12.000 aktivnih web sajtova je registrovano u decembru 2023 godine sa .ba domenom). Iz analize sam isključio web sajtove koji nisu indeksirani od strane Google-a, tako zvane “one-page” sajtove, web sajtove i web shopove korporacija i kompanija koje aktivno investiraju u SEO (uglavnom strane kompanije prisutne u BiH poput Jysk-a).

U oktobru 2024 godine sam iz analize isključio web sajtove koji nemaju SSL certifikat, sajtove koji su ugašeni ili imaju server error poruke u momentu izrade analize ili su suspendirane od strane pružaoca usluga. Stoga je broj analiziranih stranica 389, što i dalje predstavlja solidan uzorak koji bi trebao dati dovoljno precizne rezutlate naročito u komparaciji rezultata oktobar u odnosu na januar 2024 godine.

Prvi prikaz sadržaja ili First Contetful Paint mjeri vrijeme od momenta kada je web sajt počeo sa učitavanjem do prikaza prvog njegovog elementa korisniku.

Ovaj elemet se različito mjeri za mobilne i desktop uređaje, a vrijednosti i ocjene su:

Komparacija rezultata januar 2024 i oktobar 2024 godine su sljedeći:

Kako vidimo iz priloženih rezultata postoji poboljšanje ovog elementa u oktobru u odnosu na januar 2024 godine, ali smatramo da je ovo još uvijek nedovoljno dobar rezultat. Čak i sa povećanjem još uvijek pričamo o jednom od 10 web sajtova čiji LCP element zadovoljava standarde.

Kao jedan od Core Web Vitals kod mjerenja brzine ovaj element, prema riječima Google stručnjaka, utiče sa čak 25% od ukupnog mjerenja performanse u rezultatima PageSpeed Insights-a. Zbog toga je neophodno ovom elementu posvetiti posebnu pažnju kod izrade i prilikom rada na web sajtu. 

LCP ima također različita mjerenja zavisno da li pričamo o Mobile ili desktop varijanti:

Rezultati koje smo dobili prilikom mjerenja su:

Smatram rezultat 0,51% web stranica koje imaju zadovoljavajuću brzinu za učitavanje cijelokupnog sadržaja web sajta u propisanim granicama jednim velikim hendikepom za e-commerce u Bosni i Hercegovini. Sa obzirom da nismo ulazili u analize uzroka zbog čega je na pojedinom web sajtu došlo do ovih rezultata ne bi pokretali pitanje uzroka za takvo stanje. U ovoj oblasti sve je mjerljivo pa tako i utvrditi da li je to greška tehnologije, ljudi ili “nečeg trećeg”. Mišljenja sam da je ovo jedan veliki problem u cijeloj e-commerce industriji jer bez ispunjavanja tehničkih SEO elemenata, a posebno brzine web stranice nije moguće dobiti dobre pozicije u rezultatima pretrage.
Zato nam se kada tražimo nešto u BiH u top 10 pojavljuju sajtovi sa .rs i .hr domenama, pa čak i .si, koje Google prepoznaje kao kvalitetne i relevantne, dok .ba domene negdje na dnu prave društvo Titaniku, ili lutaju prostranstvima za koje čak ni Google ne zna da postoje.

Speed index ili indeks brzine mjeri koliko brzo se sadržaj vizuelno prikazuje prilikom učitavanja web sajta. PageSpeed Insights prilikom mjerenja uradio “video” snimak učitavanja i izračunava progres između kadrova kod učitavanja u njemu. Vrijednost indeksa brzine u ukupnoj vrijednosti izvedbe stranice iznosi 10% što i nije tako nezanemariv procenat kada se radi na unapređenju ukupne izvedbe.

Speed index ima različita mjerenja zavisno da li pričamo o Mobile ili desktop varijanti:

Rezultati koje smo dobili prilikom mjerenja u januaru i oktobru 2024 su:

Postoji evidentan napredak kada je Speed Index u pitanju ako kompariramo rezultate iz januara 2024 i oktobra 2024 godine. Međutim postavlja se pitanje koliko je to stvarno dobro i ima neku vrijednost ako posmatramo da 1 od 10 stranica ispunjava dobar rezultat prilikom mjerenja?

Perfomance kalkulira ukupnu izvedbu po pitanju brzine sajta i obuhvata sve elemente koje se mjere u ovom procesu (FCP, LCP, Speed Index, TBT – total blocking time i CLS – Cumulative Layout Shift).

Pokazatelji kvaliteta izvedbe (performance) prikazuju rezultate u tri kategorije, podjednako za Mobile ili Desktop varijantu web sajta. Za razliku od drugih elemenata ne mjere se u vremenu nego u ocjeni koja predstavlja dobar, srednji ili loš rezultat. Drugim riječima ocjene su sporo, još uvijek sporo, zadovoljava ukupni performance.

Razlog za ovo je pojednostavljivanje metrike i prikaza ukupnog stanja izvedbe brzine sajta kroz jasne signale njihovog kvaliteta dobijenih prilikom mjerenja, jedinice mjere za to su:

Iz dobijenih podataka Performance, odnosno ukupne izvedbe brzine analiziranih web sajtova, svima nam je jasno da je ukupno stanje u BiH zaista loše. Web sajtovi nisu optimizirani po pitanju jednog od bitnijih faktora za rankiranje u pretraživačima. Smatram da je ovo jedan od glavnih razloga lošeg rangiranja web sajtova sa .ba domenama i pojavljivanje u rezultatima pretraga u BiH web sajtova sa .rs i .hr domenama (pa čak i .si za određene ključne riječi).
Ovaj element potvrđuje mi da bez obzira koliko se trudite oko Vašeg web shopa ili web stranice da razvijate sadržaj (content) ili da ulažete u trud da pozicionirate bolje, uvijek će brzina stranice biti nešto što za Google odražava “loše korisničko iskustvo” i pozicije na rezultatima pretrage će biti nezadovoljavajuće.

Stanje u BiH u području ispunjavanja elemenata brzine web sajta kao jednog od osnovnih faktora za rangiranje je poprilično očajno!

Ako sumiramo sve gore rezultate i pokušamo izvući samo jedan zaključak (ali pozitivan) onda bi to bilo da prostora za unapređenje u BiH ima na pretek.

Sumirani podaci i komparacija napretka oktobar u odnosu na januar 2024 godine i analiza na uzorku od 3% ukupnog broja .ba domena predstavlja svojevrsni pionirski poduhvat ukazivanja na samo jedan od problema koje vlasnici web sajtova i web shopova obično ne razumiju. Ljudi se bave biznisom i imaju dobru ideju, širiti poslovanje online, ali onda loša izvedba projekta utiče i na poslovanje kompanije.
Prilikom odabira .ba domena korišten je metod kojim sam na određene kljune riječi iz vrha rezultata na Google pretrazi uzimao web domene, šta bi bilo da sam krenuo od stranice 10 pa dalje? Da sam namjerno preskako ove dobro pozicionirane, za koje postoje indicije da su svoje mjesto zaslužile sa svojom izvedbom između ostalog i brzine web stranice.

Globalno trend u SEO-u je AIO (AI optimizaciji ili optimizaciji za AI pretraživače), a u BiH mi se borimo sa osnovnim tehničkim elementima. Kada neko isporuči web sajt, a da nije brzina stranice barem 80 i preko, radi se o čistoj prevari klijenta od strane izvođača web projekta. Kompanija izlazi na tržišnu utakmicu i borbu za online kupce i klijente, i onda alat koji treba to da donese ne radi, pokvaren je, nije ni blizu konkurentan na tržištu. Sa ovakvim web sajtovima bilo gdje na EU tržištu (izuzev Hrvatske) ne biste dobili prostora za pozicije koje bi mogle da naprave organsku posjetu.

Moji konačni zaključci koje bi sumirao su:

1. rezultati ukazuju da postoji veliki prostor za rješavanje tehničkih elemenata na web projektima u BiH sa ciljem njihovog boljeg pozicioniranja u rezultatima pretraživača, da ako znate kako vrlo lako se može sve popraviti i krenuti naprijed,

2. Podaci pokazuju minoran napredak u oktobru 2024 godine u odnosu na januar 2024 godine, ovim tempom predpostavljam da ćemo riješiti ovaj tehnički element na svih 12.000 web sajtova sa .ba domenom negdje do neke nove Olimpijade u Sarajevu,

3. Meni je fascinantno da većina analiziranih web sajtova ima bolje riješen FCP u odnosu na LCP, ovo mi ukazuje da su problemi za takve rezultate izazvane ljudskom greškom prilikom izrade web sajta, jer tehnički elementi nisu dovedeni do kraja u skladu sa Google preporukama za webdizajnere!

4. Gore sumirani rezultati analize ukazuju da bi ovo mogli biti glavni razlozi za pojavljivanja drugih domena (.rs i .hr) u rezultatima u BiH, jer cilj Googla je da korisniku koji pretražuje sadržaj ponudi najbolje iskustvo koje može iz trenutne baze koju ima dostupnu.

Za kraj želio bih da podijelim jedno iskustvo. Puno kompanija nam se javlja i traži “SEO ponudu”, jedna od njih prilikom razgovora nam je rekla da su u web shop do tad uložili 50.000€. Ukupna izvedba (Performance) je bio oko 30, evo sada sam nakon godinu dana ponovo uradio mjerenje za njih i dobio sljedeće rezultate:

Ako želite da ozbiljno i uspješno poslujete na internetu ili vodite e-commerce biznis, pažljivo birajte agencije za svoje partnere. Tražite dokaze za to što pričaju počev od njihovih web sajtova. Na žalost priprema u ovoj industriji za sastanak nikad nije bila lakša, živio ChatGPT i online baze znanja, ali izvesti nešto iz teorije u praksu mogu samo oni koji imaju pored teorijskog znanja i praktično znanje i iskustvo u radu.

Eksluzivno, samo za svoje klijente, Optimizacija doo ima Premium hosting rješenje, koje u kombinaciji sa stručnim pristupom i optimizaciji web sajta omogućava perfomanse na najvišem nivou. Sa nama dobijate full paket rješenja izrade modernih web shopova ili web stranica u WordPressu koje su od dana puštanja na na internet indeksirane i potpuno SEO optimizirane te donose rezultate organskih prosjeta u rekordno kratkom roku.

Mi se ne bavimo sa projektima da bi oni samo online postojali, lijepo izgledali ili imali moderan feature, već da bi investicija vršila povrat uloženih sredstava.

Ako želite više informacija, ponudu ili besplatno savjetovanje 30 minuta, kontaktirajte nas.